De teleurstelling onder Eurovisiefans was groot toen in maart bleek dat Erika Vikman Finland niet mocht vertegenwoordigen in Rotterdam. Haar nummer Cicciolina was de gedoodverfde winnaar op het Uuden Mussikin Kilpailu, de Finse nationale voorronde. Ze won de televoting nipt, maar de internationale jury’s waren minder gecharmeerd en kozen voor Aksel Kankaanranta met Looking back. Wat valt er te zeggen over Cicciolina, een bonte ode aan de gelijknamige Hongaars-Italiaanse pornoster en politica?
Eurotrash
Cicciolina is klassieke eurotrash. Makkelijk, dansbaar en herkenbaar vanaf de eerste tel. Erika Vikman brengt het lied in een roze catsuit, geflankeerd door twee dansers in (waarschijnlijk bloedhete) berenpakken. Op het eerste gezicht veel camp en weinig diepte.
Tot je de songtekst gaat bekijken.
Vlees als valuta
Op Cicciolina bezingt Vikman de seksuele kracht van de vrouw. Hierbij maakt ze volop gebruik van grappige en expliciete oneliners:
Op een prachtige dag zal ik naar je toekomen.
Niet eens het dragen van een habijt kan me redden.
De vrouw die in het nummer spreekt wordt gedreven door haar seksuele lusten en maakt daar geen geheim van. Sterker nog, seks is haar wapen. Ze zet haar lichaam en sensualiteit in om haar eigen positie te versterken:
Omdat ik valuta onder mijn shirt draag,
heb ik de macht in elke situatie.
De man volgt zijn penis, weet Vikman, en daar moeten vrouwen handig op inspelen. De dame die daar volgens haar bij uitstek in bedreven is, is Cicciolina:
De wereld lijkt zo’n prachtige plek
als je geleefd hebt zoals Cicciolina.
Dikkerdje
Met deze ‘Cicciolina’ bedoelt Vikman de Hongaars-Italiaanse Ilona Staller (1951). In de jaren zeventig rolde Staller de pornowereld in en maakte ze diverse films onder het pseudoniem ‘Cicciolina’, ofwel ‘dikkerdje’. Ze werd razend populair en mocht zich de eerste vrouw noemen die met blote borsten op Italiaanse live-tv verscheen. In 1987 werd ze tot parlementslid gekozen voor de partij Partito Radicale, waarvoor zij opkwam voor mensenrechten en vrije liefde. Om haar politiek linkse oriëntatie te belichten, toonde ze in de publieke ruimte alleen haar linkertiet.
Voor de uitbraak van de Golfoorlog bood Staller haar lichaam aan Saddam Hussein in ruil voor vrede in Irak. In 2006 deed ze een gelijksoortige belofte aan Osama Bin Laden als hij zijn terrorisme zou afzweren.
Overigens werd ze na haar eerste termijn in het parlement niet herkozen. Dat was voor haar echter geen reden om de politiek af te zweren. Staller richtte tot drie keer toe een eigen partij op, waarvan de meest recente partij, DNA (Democrazia, Natura, Amore), afgelopen februari het levenslicht zag.
Made in Heaven
De meeste mensen zullen Cicciolina echter kennen van de spraakmakende kunstwerken die zij maakte met de Amerikaanse kunstenaar Jeff Koons. In 1989 nodigde Koons de Italiaanse uit om samen met hem een reeks foto’s te maken voor de Biënnale van Venetië. De foto’s uit de reeks getiteld Made in Heaven verbeeldden Staller en Koons in verschillende seksuele posities (van oraal en olympus tot reverse-cowgirl-anaal) en dienden de grens tussen erotiek en kunst te vervagen. Silver shoes, een van de meest expliciete beelden uit de reeks, leverde bij een veiling achthonderdduizend dollar op.
Huwelijk met Koons
Uit de creatieve samenwerking kwam een liefdesverhouding voort. In 1991 trouwden Staller en Koons, maar het was geen droomhuwelijk. De twee spraken elkaars taal nauwelijks, een probleem dat Koons ‘oploste’ door alle Engelse woorden met een Italiaans accent uit te spreken. In 1992 kregen ze een zoon, Ludwig. Twee jaar later eindigde het huwelijk, waarna Staller en Koons elkaar nog jarenlang voor het gerecht daagden om het voogdijschap te krijgen over Ludwig.
Teddyberen en bloemenkronen
Aan die Ilona Staller moeten we een voorbeeld nemen, aldus Vikman. De Finse sterkt haar pleidooi door in de songtekst te verwijzen naar een paar iconische accessoires van Cicciolina:
Met doorschijnend wit kom je er wel […]
Ik aai mijn teddybeer, ik heb genoeg liefde.
Zowel in het openbaar als in haar films verscheen Cicciolina graag in doorschijnend wit en met een teddybeertje in de armen. Deze twee aspecten maken deel uit van de zoete, haast kinderlijke beeldentaal die Cicciolina cultiveerde tot haar handelsmerk. Overigens werd ook het eerder genoemde habijt door Staller gebruikt als ‘werkkleding’. Het accessoire dat echter bij uitstek met Ilona Staller wordt geassocieerd is haar bloemenkroon. Zowel in de videoclip als tijdens optredens draagt Vikman dit hoofddeksel. Daarover zingt ze in het refrein:
Ik draag een bloemenkroon als teken van plezier.
Je knielt voor mij als ik het je beveel.
Seksuele bevrijding
Vikmans Cicciolina is een ode, een dankbetuiging aan vrouwen zoals Cicciolina. De Italiaanse streed voor seksuele bevrijding door zichzelf in de publieke en politieke ruimte te seksualiseren. Vikman neemt dat van haar voorganger over en roept de luisteraar op om zelf ook die vrijheid op te zoeken:
Het is mooi om vrij en wild te zijn.
Zoveel mensen kennen zichzelf niet.
Bij die zoektocht moeten we ons volgens haar niet laten tegenhouden door het huwelijk (‘Ik heb geen ring nodig’) of het mannelijke geslacht (‘Doe geen moeite om mij te leren mijn benen bij elkaar te houden. Ik ben een geboren zondaar, sorry als dat je dwarszit’).
Playboy of slet
Hoewel de boodschap van Vikman allesbehalve nieuw is, is die nog steeds hartstikke actueel. Vrouwen genieten op veel gebieden niet de vrijheden en privileges die mannen wel hebben. In de bridge zingt ze:
Kijkers en commentatoren zijn geschokt: ‘Doe dat niet!’
Als ik een man was, was ik een jaloersmakende playboy.
Vikman wijst ons op de dubbele standaard voor mannen en vrouwen op het gebied van liefde en seks. Gedrag dat vrouwen de stempel ‘slet’ oplevert, is voor mannen juist iets om aanzien aan te ontlenen. Taylor Swift zong recent ook over deze kwestie op haar single The Man. Hierin stelt ze zichzelf de vraag hoe er over haar gesproken en gedacht zou worden als ze was geboren als man. Een stuk rooskleuriger, luidt het antwoord:
They’d say I played the field before I found someone to commit to […]
Every conquest I had made would make me more of a boss to you.
Vikman voor 2021
De charme van Cicciolina is die glimmende, felgekleurde verpakking waarin zowel Vikman als de maatschappelijke kritiek zijn verpakt. Het is dan ook een kleine troost dat het nummer, zelfs al had het Looking Back wél verslagen volgende week niet te horen was in Ahoy. Overigens heeft de Finse omroep aangekondigd dat er volgend jaar weer een open competitie zal zijn. Winnaar Aksel Kankaanranta zal in 2021 dus opnieuw moeten strijden voor zijn plek. Stiekem hopen dat Vikman dat ook doet.
Lees hier onze vorige Eurovisievondsten:
Mahmood – Eternantena
Monique Melsen – Pomme pomme pomme
zalagasper – Box
Blanche – Empire
Korni Grupa – Moija generacija
Filipe Sambado – Gerbera amarela do sul
Madcon – Glow
The Starlings – My town
Loïc Nottet – Mr/Mme
GreenJolly – Razom nas bahato
Karin Park – Human beings
Münchener Freiheit – Viel zu weit
Lauris Reiniks – Dīvaini mierīgi
The Roop – Yes, I do
Big Brovaz – Big bro thang