Waarom zijn er wolken, waarom valt er regen? Waarom ben ik een vreemdeling, waar ik ook ben? Zomaar wat vragen die Gjon’s Tears stelt in Répondez-moi (‘Geef mij antwoord’), de eerste Franstalige Eurovisie-inzending voor Zwitserland sinds tien jaar. Het is een lied dat reist tussen invloeden en culturen, gezongen door een jongen die nooit ergens helemaal thuis is geweest.
Opa’s tranen
Gjon’s Tears is de artiestennaam van Gjon Muharremaj, de 21-jarige Zwitserse zanger met een Albanese moeder en een Kosovaars Albanese vader. In die artiestennaam schuilt een verhaal. Al van jongs af aan zingt Gjon, en toen hij in 2010 voor zijn Albanese opa het nummer Can’t help falling in love van Elvis Presley vertolkte, was die zo ontroerd dat hij ervan huilde. Dat was het moment waarop Gjon zich realiseerde dat zijn zang tranen kon maken, mensen kon raken.
Chansons
Het was ook het moment waarop zijn opa hem aanmeldde voor Albania’s Got Talent. Zo maakte Albanië kennis met de toen pas twaalfjarige Gjon. Hij maakte diepe indruk met zijn vertolkingen van Franse chansons, en eindigde uiteindelijk als derde. Een jaar later bereikte hij de halve finale van de Zwitserse variant van dezelfde talentenjacht. Na zich een aantal jaren op zijn school te hebben gericht, pakte Gjon de draad in 2019 weer op met een auditie voor The Voice of France. Weer haalde hij de halve finales, waarbij Mika zijn mentor was. Kort daarop verscheen zijn eerste single; een nummer met Engelstalige coupletten en een Albanees refrein. De jongen die bekend was geworden met Franse liedjes, zette nieuwe stappen in zijn muzikale reis.
Identiteit
Het Songfestival is de volgende fase van de bewogen reis van Gjon’s Tears. In het lied, dat hij samen schreef met onder meer Jeroen Swinnen (in 2010 medeverantwoordelijk voor het Belgische succes van Tom Dice’s Me and my guitar), vertelt hij over die reis, en over hoe moeilijk het is voor een Zwitserse jongen met Albanese familie om een thuis te vinden. In een interview met Wiwibloggs vertelde hij daarover: ‘Zo vaak kreeg en krijg ik de vraag waar ik vandaan kom. Altijd willen mensen daar je identiteit aan koppelen. Ik denk dat ik dat met dit nummer wil vertellen: de reis die je hebt afgelegd, bepaalt je identiteit, maar als het begin van die reis, je afkomst, meerduidig is, mis je dus een duidelijk antwoord op die vraag.’
Vreemdeling
Dus vraagt de zanger zich in Répondez-moi af:
Waarom slapen we in dit bed?
Waarom slapen we in een vreemd land, zo ver van onze familie?
Waarom ben ik een vreemdeling, net zo goed hier als ergens anders?
Die vragen koppelt hij aan net zo universele vragen, zoals waarom we altijd maar doorrennen in ons leven, en waarom dat leven onherroepelijk eindigt in de dood. En in elk refrein roept Gjon uit, naar niemand (of iemand) in het bijzonder:
Ik geef het op.
Geef me antwoord,
gebruik geen gekunstelde woorden,
geef me gewoon antwoord!
Herinneringen
Waar ben je thuis? En hoe ziet dat er dan uit? Ook de videoclip die bij het nummer uitkwam, roept die vragen op. In zwart-witte beelden loopt de zanger door kamers die nooit helemaal lijken te kloppen. Een oude vrouw in een zwevende stoel, een lezend kind in een raam waar sneeuw of regen door naar binnen valt, een stel dat ruziemaakt terwijl de gordijnen in brand vliegen. ‘Ik wilde mijn eigen wereld van herinneringen, dromen en realiteiten maken. Ik heb me daarbij laten inspireren door een van mijn grote voorbeelden, de Russische filmkunstenaar Tarkosvki.’
Hoe persoonlijk het lied voor Gjon’s Tears is, blijkt ook uit de cast van de video: geen acteurs, maar zijn eigen ouders, zijn broer en zijn oma.