Moldavië koos met het liedje Trenulețul (‘De trein’) voor een derde deelname van de band Zdob și Zdub. Maar wat is het dit keer voor een lied? Een klassieke train song? Een ode aan de beginjaren van punk? Of een traditioneel folknummer? Of misschien zelfs alle drie?

Rock
In 2005 waren de mannen van Zdob și Zdub de allereerste inzending voor Moldavië. Op dat moment bestond de band al elf jaar en had het podium gedeeld met rockgrootheden als Rage Against the Machine en The Red Hot Chili Peppers. Ook speelden ze op ongeveer op ieder groot alternatief Europees festival, waaronder Eurosonic en Sziget; festivals die er vaak een andere definitie van festival op nahouden dan het Eurovisiepodium.

Compromisloos plezier
Toch leek het Songfestival hen te passen. Boonika bate toba, hun eerste act, met een oude dame die een trommel bespeelde, was precies vreemd genoeg om een zesde plaats in de finale te behalen. In 2011 mocht de band het nog eens overdoen, dit keer met So lucky, met enorme puntmutsen en een fluitspelende engel op een eenwieler. De vraag welke boodschap ze als folkpunkgroep wilden overbrengen, leek daarmee ook beantwoord: compromisloos plezier maken op een zo groot mogelijk podium.

Ouder en wijzer
Nu zijn we inmiddels weer elf jaar verder, dus dat zou kunnen betekenen dat de groep ouder en wijzer geworden is. Zelfs pretpunkers als Blink 182 moesten immers de afgelopen jaren erkennen dat er een beperkte houdbaarheid zat op hedonistisch feestlawaai, en zo lijkt Zdob și Zdub ook op zoek te zijn gegaan naar iets nieuws.
Of eerder iets ouds, in hun geval. Voor hun inzending van 2022 werkten ze samen met folkgrootheden uit Moldavië: de gebroeders Advahov. Samen hebben ze het lied Trenuleţul geschreven: een opzwepend folklied met traditionele instrumentatie dat gemaakt lijkt om op zijn minst ritmisch je been te bewegen als je het luistert. De vraag die dan overblijft, is: brengt Zdob și Zdub nog steeds compromisloos plezier?

Hey-ho, let’s go!
Het refrein lijkt te zeggen van wel. De Hey-ho, let’s go zal iedere instappunker herkennen als een verwijzing naar punklijflied Blitzkrieg Bop van The Ramones. Deze verwijzing is interessant, want het lied ging volgens The Ramones zelf vooral over het plezier en de rauwe energie van punkoptredens, terwijl de titel en enkele zinsneden in de tekst de suggestie van een diepere laag wekten: een donkere, bijna cynische kijk op de manier waarop gezaghebbers destijds met onstuimige jeugd omgingen (hey-ho, let’s go / shoot them in the back now).

Oost, West, thuis …
Ook in Trenuleţul lijkt er meer te zitten dan je op het eerste gezicht zou zeggen. Oplettende luisteraars merkten op dat de tekst in de officiële video verschilde van de versie die in de nationale finale opgevoerd werd. Met reden, want de tekst uit de videoclip bevatte regels die als politiek gezien kunnen worden: sommige regels klinken als pleidooi voor het samengaan van Moldavië met Roemenië. In een tijd waarin de spanningen tussen Oost en West tot een nieuw kookpunt gekomen zijn, is dit inderdaad politiek gevoelige materie.
De regels met de strekking: Is het één land? Zijn het er twee? zijn daarom vervangen door iets algemeners: de treinreis maakt de wereld klein / en zorgt ervoor dat de grenzen vervagen. Toch blijft er nog veel overeind: de trein rijdt nog steeds Van oost naar west / Van Chişinǎu naar Boekarest, en door de snelheid van de trein lijkt de omgeving één land zonder begin en eind.

De vorst op het wandkleed
Dit idee van eenheid wordt nog verder uitgewerkt in de prachtig geproduceerde videoclip over de treinreis. Hierin reist een man met een dubieuze koffer en een wandkleed van Chişinǎu naar Boekarest, terwijl er een feest door de trein trekt. Tijdens de controle stopt het feest even en de man moet zijn wandkleed laten zien aan de douanier. Het wandkleed bevat een portret van de laatmiddeleeuwse vorst Stefan de Grote, sinds de negentiende eeuw een symbool voor vereniging van de twee landen. Zodra het wandkleed uitgerold is, salueert de douanier, voegt zich bij het feest en stempelt alle paspoorten.

Treinen en vrijheid
Tenslotte is ook de muzikale vorm van het liedje bijzonder. Het liedje klinkt als een train song: traditionele liedjes die vaak gaan over vrijheid of het gebrek daaraan. In liedjes zoals Orange Blossom Special, That lonesome whistle en Folsom Prison blues zijn de treinen voertuigen van vrijheid of voorwerpen van verlangen voor vertellers in ballingschap. Het slagritme en de imitatie van een stoomfluit laten deze traditionele verhalen muzikaal weerklinken, met het verschil dat we nu een verteller volgen die op de trein zit: zowel in het lied als in de videoclip een voertuig van vrijheid en verbinding.

Kundige camouflage
Om die politieke lading een beetje weg te poetsen, lijkt Zdob și Zdub terug te vallen op hun ouderwetse camouflageprincipe: een energieke groteske verkleedpartij op het podium, zoals ze eind februari op hun eigen youtubekanaal plaatsten (zie hiernaast). De boodschap hiervan lijkt te zijn dat je alles niet zo serieus zou moeten nemen, net zoals The Ramones en de zangers van train songs destijds deden. Intussen staat de officiële video met de politiek geladen tekst op het officiële kanaal van de gebroeders Advahov, volledig Engels ondertiteld. En zo kunnen Zdob și Zdub en de gebroeders Advahov met een omweg toch doen wat ze willen: hun boodschap aan een zo groot mogelijk publiek overbrengen.