Isaak Guderian (29), de zanger die Duitsland vertegenwoordigt op het Eurovisie Songfestival 2024, heeft ADHD. Dat hindert hem, maar het brengt hem ook veel goeds. Hoe vindt hij daarin de juiste balans? Steef van Gorkum sprak hem voor Eurostory over die worsteling, die ook terugkomt in zijn songfestivallied Always on the run.

Tweestrijd
De tekst van Always on the run vertelt in verkapte termen over Isaaks ADHD en zijn hyperfocus. Zinnen als ‘I can’t refuse, I’m going under’, ‘I can’t break out when I’m free’ en ‘All I do is keep my head up, but it’s time to keep the pace’ verwijzen naar de tweestrijd die zich dagelijks afspeelt in zijn hoofd.

Verdwenen
Isaak heeft bewust geen televisie in huis, want als die op de achtergrond aan staat, kan hij geen gesprek voeren met zijn vrienden. Een smartphone heeft hij wel – maar ook dat is een grote uitdaging. ‘Ik ben nog steeds aan het uitvogelen hoe ik daarmee om moet gaan,’ vertelt hij aan Eurostory. ‘Mijn vrouw en ik ruziën er regelmatig over, want als ik een melding krijg, ben ik meteen verdwenen. Het lukt me niet altijd om mentaal aanwezig te zijn, zelfs niet als ik met mijn kinderen ben.’

Controversieel
ADHD is een controversieel onderwerp. Sommigen zien het als een stoornis die behandeld moet worden – bijvoorbeeld met medicijnen zoals Ritalin. Anderen vinden het simpelweg een karaktereigenschap, net als linkshandigheid. Zij opteren voor de benaming ‘neurodivers’.
Die laatste visie lijkt ondersteund te worden door recente wetenschappelijke literatuur. Daarin wordt gewaarschuwd voor over-problematisering, vooral bij kinderen. Onze maatschappij is niet ingericht op drukke of anderzijds afwijkende kinderen. ADHD labelen als een ziekte zorgt ervoor dat kinderen (een deel van) hun identiteit onderdrukken, zeggen medische experts. Ook bij andere gedragslabels zoals autisme kan dit het geval zijn.

Een zegen
Isaak ziet ADHD inderdaad als een onderdeel van wie hij is. ‘Ik weet niet of ik ervan af zou willen. Daarom ben ik nooit naar een psycholoog gegaan. Als ik zou veranderen, verlies ik misschien ook mijn muzikaal talent.’ Door zijn hyperfocus kan Isaak soms wel acht tot tien uur achtereenvolgens aan een nieuw liedje werken. Bovendien zorgt het leven met ADHD ook voor inspiratie, bijvoorbeeld voor zijn songfestivalliedje. Niet voor niets zingt hij daarin: ‘I know my blessing with the privilege’ – zijn stoornis kan af en toe een zegen zijn.

Fouten herhalen
Maar de zinnen die volgen, laten een ander beeld zien: ‘I don’t feel like getting stronger, in my mind, it’s just a game that can’t be won.’ Wanneer Eurostory hem vraagt naar het fatalisme dat doorklinkt in die zinnen, zegt Isaak: ‘Ik maak steeds dezelfde fouten. Ik wacht te lang voordat ik mijn belastingaangifte invul. Ik zit op mijn telefoon terwijl ik bij mijn kinderen ben. Ik weet dat ik het niet moet doen, toch doe ik het telkens opnieuw. Hoeveel fouten moet ik nog maken voordat ik ervan leer?’

Aan jezelf blijven werken
Isaak ervaart wel degelijk problemen en frustratie door ADHD. De opvatting dat het net zoiets is als linkshandigheid, vindt hij te ver gaan. ‘Als ik er niet voor mijn vrouw en kinderen kan zijn, dan is dat een écht probleem, niet een probleem dat de maatschappij gecreëerd heeft.’
Meer acceptatie voor neurodiversiteit is iets positiefs, aldus Isaak, maar niet elk gedrag hoeft toegejuicht te worden. Mensen moeten aan hun tekortkomingen blijven werken. ‘Ik stel mezelf elke dag de vraag: hoe kan ik een betere echtgenoot, een betere vader, een betere vriend zijn zonder dat ik mijn zegeningen en mijn identiteit verlies?’

Mentor
Over die vraag gaat de bridge van Always on the run, waarin Isaak wanhopig uitbrengt: ‘Run from the silence, screaming for guidance, who am I fighting for?’ In de videoclip bij de song draait Isaak op dat moment zijn ogen omhoog en zien we een flits van iemand die zijn handen vouwt. Een bewuste verwijzing? ‘Jazeker. Mijn hele leven zoek ik al naar leiding, naar zingeving.’
Het zou helpen als hij een mentor had, denkt Isaak. ‘Iemand die mij accepteert zoals ik gemaakt ben en die tegelijkertijd benoemt dat ik mindere kanten heb. Die teveel van mij houdt om dat weg te stoppen onder het mom van “je bent nu eenmaal wie je bent”. Iemand die daar samen met mij aan wil werken en die mij helpt een beter mens te worden.’

Troost
Het lied eindigt met de bridge en wordt dus niet ‘netjes’ afgerond met een refrein. Isaak heeft de mentor, de oplossing nog niet gevonden. Schrale troost voor ons als luisteraars is dat hij daarmee voorlopig genoeg inspiratie heeft om te werken aan een album.

copyright foto: Sarah Louise Bennett/EBU