De eerste zes regels van My sister’s crown zijn Tsjechisch, de een-na-laatste ook. Daartussen: een bijna drie minuten durende Slavische storm in vier verschillende talen. Een voorjaarsstorm in mei, gezongen door de zeskoppige godin van de lente en de vruchtbaarheid. Dit is Vesna, de inzending van Tsjechië voor het Eurovisie Songfestival 2023.

Soms is het fijn om niet van tevoren te weten waar een liedje over gaat. Je kunt dan je eigen invulling geven, je mag het betrekken op je eigen leven, de bedoeling van de tekstschrijver(s) hoeft niet allesbepalend te zijn. En soms krijg je die ruimte niet. Bij de release van hun nummer My sisters crown voor de Tsjechische Eurovisie-voorronde wilden de leden van de groep Vesna het maar meteen duidelijk hebben: dit nummer is bedoeld voor onze zusternatie, voor Oekraïne.

Wij zijn geen poppen
Daar kun je dus echt niet omheen. De stukken die heel Europa kan verstaan, omdat ze in het Engels zijn, winden er ook geen doekjes om. ‘My sister’s crown, don’t take it down’ – met die kroon, zo legt Vesna uit, wordt soevereiniteit bedoeld. En niemand heeft het recht om haar, die zus, haar soevereiniteit af te nemen. ‘Nobody has the right to do it.’ 

Na het benoemen van die ‘zij’, die zus, komt nu ook een ‘wij’ tevoorschijn, een ‘jij’ en een ‘jullie’. Trek je handen terug, zingen de vrouwen, want we willen niet nog meer jongens dood. Wij zijn niet jullie poppen, en levens zijn geen bankbiljetten die je maar onbeperkt uit je portemonnee kan trekken. Je kunt onze zielen niet blijven stelen.

Slavische talen
Vesna’s boodschap is dus duidelijk: tegen oorlog, tegen bloedvergieten, en tegen het afnemen van iemands onafhankelijkheid. Eendimensionaal is die boodschap toch niet, en dat komt mede doordat My sister’s crown in maar liefst vier talen wordt gezongen. Naast het Engels klinken drie verschillende Slavische talen: Tsjechisch, Bulgaars en Oekraïens. Ze vormen samen een geheel, maar hebben ook alle vier een eigen stem. 

De Tsjechische (die van de opening) spreekt vol bewondering over de zus: die gaat niet voor jou de hoek in, ze luistert niet naar wat je zegt, haar hart is wild en ze zal zich niet door je vast laten binden.

De Bulgaarse stem (die van het refrein) vraagt of je je hand wil geven, of je komt zwemmen met de andere zussen, en dat je niet bang hoeft te zijn, want in de zee is geen ruimte voor haat.

En de Oekraïense, tot slot, zingt een hymne voor de zus, de mooie zus – sterk ben je, dapper ben je, de kroon is van jou, zuster, jij bent de enige die de kroon mag dragen.

Wie is Vesna?
Vesna speelde de Tsjechische voorronde zo ongeveer uit. Ze wonnen zowel bij het Tsjechische als het internationale publiek door de tegenstand werkelijk te verpulveren (meer dan twee keer zo veel punten als de nummer twee). De groep bestaat sinds 2016, en behaalde sindsdien grote successen in Tsjechië en buurlanden. Er waren optredens op grote podia en op tv, nominaties voor muziekprijzen, en een samenwerking met het Tsjechische Nationale Symfonieorkest. Vesna komt dus zeker niet uit het niets.

Godin van de lente
Dat er zes krachtige vrouwen op het podium staan, en dat de sterke zuster wordt bezongen, is ook geen toeval. Vesna is de naam van een godin in de Slavische mythologie. In de oude verhalen waarin zij een rol speelt, staat zij symbool voor de lente, de jeugd, de vruchtbaarheid van het land, de kracht van de vrouw. Dus toen leadzangeres Patricie en haar vijf andere bandleden (drie afkomstig uit Tsjechië, de rest uit Slowakije, Bulgarije en Rusland) die bandnaam kozen, was dat met een reden, met een missie: het vieren van de Slavische cultuur én van de vrouw daarbinnen. Kijk maar naar de titels van hun eerste singles: Morana (de godin van de winter), Mokoš (godin van de herfst), Vesna (lente) en Živa (zomer).

Politiek?
Hoe gaat My sister’s crown het doen op het podium in Liverpool? Komt hun boodschap over? En heeft die boodschap – net als bijvoorbeeld die van Let 3 uit Kroatië – een politiek gehalte op de rand van het toelaatbare voor Eurovisiebegrippen? Of bestaat het nummer gewoon uit een reeks sterk uitgewerkte metaforen – ook nog eens adembenemend in beeld gebracht in de videoclip – waar ieder tóch diens eigen verhaal van mag maken? Feit is wel dat, enkele uren na de release, die bewuste clip al niet meer was te zien via Russische of Belarussische videokanalen.

Voor de rest van de wereld geldt dat gelukkig niet. We kunnen allemaal zien en horen hoe de godin Vesna in maar liefst vier talen tot ons zingt en rapt, en Tsjechië ongetwijfeld naar een mooi resultaat op het Eurovisie Songfestival van 2023 in Liverpool zal leiden.

 

Foto: Milan Vopálensky / Eurovision.tv