Er gebeurde iets vorig jaar tijdens het Eurovisie Songfestival. Te midden van al het vuurwerk, de lichtshows, de dansers en de uithalen, was er een klein Portugees liedje dat won. En dat ons een boodschap meegaf: breng de muziek terug. Georgië nam dat advies ter harte en gaf ethno-jazzformatie Iriao een duidelijke opdracht: ga naar Lissabon, breng muziek.

De roep van Salvador
Het is nu een jaar na Salvador Sobral. Een jaar na Amar Pelos Dois, en een jaar na zijn overwinningsspeech: ‘We leven in een wereld van wegwerpmuziek, fast food-muziek zonder inhoud. Ik hoop dat dit een overwinning is voor betekenisvolle muziek. Muziek is geen vuurwerk. Muziek is gevoel. Dus laten we proberen verandering te brengen, de muziek terug te brengen.’

Wat er met die oproep is gedaan is een vraag die we na afloop van deze editie misschien nog eens uitgebreider moeten beantwoorden. Maar een klein deelantwoordje vind je morgenavond, in een lied dat hopelijk de tweede halve finale door zal komen: For you van de Georgische formatie Iriao.

Werelderfgoed
De titel is Engels, een overblijfsel uit de fase waarin de mannen van Iriao nog een mix van Engels en Georgisch overwogen. Uiteindelijk kozen ze toch, misschien wel in de lijn-Salvador, volledig voor hun moedertaal, dus Georgisch is de enige taal die je tijdens het optreden van Iriao zult horen. De groep is in eigen land al langer bekend vanwege hun unieke cross-over stijl van jazz en traditionele Georgische muziek. De samenzang van de mannen van Iriao bevat Georgische polyfonie, een voornamelijk driestemmige zangstijl die voortkomt uit de oude volksliederen en zo uniek is dat die door UNESCO is uitgeroepen tot immaterieel cultureel werelderfgoed.

Het delen van jezelf
En wat zingen ze dan? Ook dat heeft te maken met hun muzikale missie: traditie en nieuwe muziek samenbrengen. Volksmuziek en religie gaan in Georgië hand in hand, dus ook in de tekst van For you zijn religieuze elementen terug te vinden. Het lied opent met een oproep aan de dag om langer te worden en de sneeuw te doen smelten. Ze vragen de zon: ‘Schijn voor ons, niet voor mij / Maak het hart gelukkig met het geluk van anderen.’ Het delen van jezelf, daar gaat For you over: ‘Wat is je hart waard als je het niet in negen stukken breekt om te delen met anderen / de wind zal de rest meenemen / je bezit alleen dat wat je deelt.’

Hoorspelen
Iriao is een gezelschap dat zoekt. Figuurlijk: ze zoeken naar wie ze zijn, onderzoeken muziekstijlen, combineren en creëren zo nieuwe geluiden. Soms is dat erg experimenteel, zijn het eerder hoorspelen dan muzieknummers. Dan wordt dat zoeken ook letterlijk: hun stemmen zoeken elkaar, lopen soms tijdelijk hand in hand, gaan dan weer uit elkaar, schetsen samen stemmenschilderijen. ‘Dat is belangrijk’ zegt George Abashidze, een van de zangers. ‘De ander kennen. Voelen op het podium wat hij doet, wat hij wil, wat hij nodig heeft.’

Een doosje van drie minuten
Wat is het dan lastig dat je maar drie minuten hebt, op dat gigantische Eurovisiepodium. Drie minuten om je publiek naast je op het podium te krijgen, zittend op de grond, luisterend naar hun zoekende geluiden, hun stemmen die verhalen zingen, kijkend naar de hemel, wegdromend over eeuwenoude kloosters op bergen en in grotten… Maar dat kan niet morgenavond, en dat weten ze zelf ook. Daarom verpakte Iriao zichzelf voor Eurovisie in een doosje dat binnen drie minuten is te openen. Dat ze zich niet helemaal thuis voelen in dat doosje, dat merk je als je ze daar ziet staan. Ze weten zich met het podium geen raad, staan er wat onhandig, hopend dat het podium vanzelf kleiner zal worden. En de tijd langer.

Vier de muziek!
Een jaar na Salvador Sobral koos Georgië voor een collectief dat muziek maakt, recht uit het hart van Georgië. Ook in taal bleven ze zichzelf, kozen ze voor de taal waarin ze altijd zingen. Iriao viert de muziek, en dat voel je. Tijdens de finale van het Georgische Junior Songfestival werd dat nog eens dubbel en dwars duidelijk. De vijf finalisten zongen For you. De grote mannen waren even het achtergrondkoortje, de kinderen stalen de show. Kijk, kijk dan! Daar wordt muziek gemaakt. Iriao is misschien wel het meest letterlijke antwoord van dit jaar op de oproep van Salvador Sobral, om het vuurwerk achterwege te laten en de muziek terug te vinden. En daarom is Georgië onze liefde voor vanavond.