Het is begin februari en de Sloveense band Joker Out presenteert hun Eurovisie-inzending op televisie: Carpe diem, ‘Pluk de dag’. De energie en het plezier spatten er bij Bojan (24), Kris (23), Jan (24), Jure (26) en Nace (28) vanaf. Waar gaat Carpe diem over? En waarom gooide de Sloveense omroep, toen via via bleek dat de band naar Liverpool wilde, meteen de geplande voorronde overboord?

Populair en speciaal
Joker Out werd in 2016 werd opgericht door een groep middelbare scholieren die elkaar al langer kenden, die al samen muziek maakten, maar vanaf nu beloofden: we gaan hier onze carrière van maken. Inmiddels is de samenstelling iets anders dan aan het begin, maar ze hebben nog steeds dezelfde vibe: een groep ambitieuze jonge honden die elkaar goed kennen. Zo’n groep die als ze een naam moeten verzinnen uitkomen bij ‘Joker Out’. Dat betekent niet iets speciaals, maar klinkt populair (het deel ‘Joker’, aldus een van de bandleden) en een beetje speciaal (‘door de toevoeging “out”’).

Posters
Nadat in 2019 hun nummer Gola over een grote liefde van voorman Bojan Cvjetićanin een enorme hit werd, volgde concert op concert. Er was in lange tijd geen Sloveense band zo doorgebroken. Inmiddels is de vijfkoppige band uitgegroeid tot dé ster van de Sloveense muziekscene. In 2022 waren ze de bestverkopende artiesten van het land. Op Instagram lieten fans zien hoe ze voor de lancering van hun tweede album taarten bakten en bij een jongerentijdschrift kreeg je posters cadeau van onder meer Harry Styles, Imagine Dragons en Freddy Mercury. En maar liefst twee van Joker Out.

Austin Powers
‘Shagadelic’ is het favoriete bijvoeglijk naamwoord van de band. Ze noemen hun muziek ‘shagadelic rock and roll‘. Een woord dat ze als tieners uit een Austin Powers-film haalden, onder de indruk van de energie van het hoofdpersonage. Die wilden ze omzetten in muziek. Het woord is een reminder om sexy, spontane, frivole muziek te maken, zelfs nu het soms lijkt alsof ze in een ‘well-oiled business machine’ zijn veranderd, aldus Bojan.

Pluk de dag
Wat dat betreft past het Eurovisielied goed bij de band. Pluk de dag: een ode aan leven in het moment en zorgeloos het hier en nu vieren. Ze maakten het nummer met z’n allen – en dat was voor het eerst. Normaal is het voorman Bojan die de nummers schrijft. Dit keer kwamen ze samen tot het nummer, deels thuis, deels in de isolatie van een moderne studio in Hamburg. Eerst de muziek en altijd daarna pas de tekst.

Romeins gedicht
Waar komt de uitdrukking ‘Carpe diem’ eigenlijk vandaan? Het is Latijn en in de oudheid voor het eerst opgeschreven door de Romeinse dichter Horatius – die volgens sommige deskundigen wellicht ook soms gezongen werden. Op het eind van het gedicht doet hij de volgende oproep:
[…] besnoei je de verwachtingen op lange
termijn. Terwijl wij praten is de tijd,
afgunstig, al weer weggevlucht:
Pluk de dag, vertrouw zo min mogelijk op
die van morgen.

Over bergen springen
Meer dan tweeduizend jaar later beantwoordt Joker Out die oproep bevestigend:
We tellen de uren niet tot het ochtendgloren.
We zullen over bergen springen,
accepteren dat we enkel eeuwig en gelukkig zullen zijn
zolang de lucht ons blijft omarmen.

En op het eind van het nummer:
We hebben de hele nacht tot de ochtend gedanst,
gevreeën en gespeeld, geleefd alsof er
geen morgen zal zijn.

810.000 jaar
Maar er is ook heus wat eigentijds aan het lied, zeker als de redenen benoemd worden voor het leven ‘alsof er nooit meer een morgen zal zijn’. Bojan zingt:
Dun ijs brandt onder onze voeten.
Je hoeft maar 810.000 jaar werken om je ziel een beetje te laten ademen.
Je wint als je in leven blijft.

Politiek
Is dat een kritiek op de kapitalistische ratrace? Eerdere nummers van Joker Out gingen vaak over liefde. Eind 2021 antwoordde Bojan nog op de vraag of ze in de toekomst – zoals veel andere rockbands – misschien wat meer politiek geëngageerd zouden worden: ‘Als meer mensen over liefde zouden zingen, zouden er minder politiek geëngageerde liedjes nodig zijn om de toekomst te verbeteren.’
Maar dat lijkt nu veranderd. Nu zingt de band:
Het spel van haat is jouw ding, bedankt.
Reken niet op ons!

Lijflied
Een sneer naar conservatisme en bekrompen tradities? Een jonge Sloveense fan noemde Carpe Diem een lijflied van de jonge generatie. Niet in de laatste plaats omdat de nieuwe generatie Slovenen zich niet wil conformeren aan tradities en normen die door eerdere generaties bepaald zijn. En bovendien voegde de fan toe, zou specifiek die zin ‘reken niet op ons’ een antwoord kunnen zijn op het eind jaren zeventig bij jongeren populaire, patriottische lied Računajte na nas (‘Reken op ons’) van de Joegoslavische rockband Rani Mraz, waarmee juist tegen president Tito en zijn communistische regime werd gezegd: reken wél op ons.

Taal
Maar van de inhoud van de tekst zal de gemiddelde kijker van het Songfestival weinig meekrijgen. De band zingt namelijk in het Sloveens. Dat ze dat zouden doen, wisten de bandleden meteen toen ze werden gevraagd. Daarin drukken ze zich het beste uit, zo hebben hun fans hen leren kennen en zo kunnen ze het best hun energie overbrengen op het podium. Maar verkleint het niet hun kansen op de overwinning? ‘Dan slaat het hele festival nergens op,’ aldus Bojan.

Pixels
Bovendien is het Sloveens als een ingewikkelde maar bevredigende puzzel. Bandlid Kris: ‘Het Sloveens is een extreem veeleisende en rigide taal. Als je dan in die taal iets moois weet te schrijven, levert dat een fenomenaal gevoel op.’ En bandlid Jan vergelijkt het Sloveens met een foto in hoge resolutie. ‘Als je die naar het Engels vertaalt, verlies je waardevolle pixels.’

Drie minuten
Toch kijken ze ook over de grenzen van hun eigen land, dat ze zo klein noemen dat ‘iedereen elkaar te goed kent om zich in een euforisch moment bij een concert te durven uitkleden.’ Ze namen al eens wat nummers op in het Servisch, de taal van de oma van Bojan: ‘Ze vond de nummers mooi, ze was alleen een beetje boos dat ik een scheldwoord had gebruikt.’ Nu is het tijd om de blik ook op de rest van Europa te richten. Op de planning staat een album met hun eigen repertoire in vertaling. Carpe diem en het nummer New wave zijn inmiddels al in het Engels te beluisteren.
Maar eerst Liverpool, met, zoals ze zelf zeggen, een ‘Joker Out-concertervaring van drie minuten. Want wij zijn onze eigen special effects.’

 

Foto: Urša Premik – Eurovision.tv
Bron gedicht Horatius: https://www.meermansburg.nl/wp-content/uploads/2020/03/Horatius-Carpe-Diem.pdf  (Vertaling door Rudi van der Paardt.)