Terwijl u dit leest vermoordt Rusland Oekraïne. Dat schreef de Oekraïense band Go_A (Eurovisie 2021, vijfde plek, tweede bij de televoters) op Instagram, een paar dagen na de Russische inval. Na deze directe zin en wat updates, kwam er deze week een ander bericht van de band bij, in de vorm van een nieuwe song. Калина (Kalyna).

Gelderse Roos
Kalyna is een plant. Een struik. Latijnse naam: Viburnum. Gangbare naam: Gelderse roos. Maar verwacht van Go_A geen lieflijk liedje over groene blaadjes en rode besjes, want zoals altijd gebruiken ze de natuurbeelden in hun teksten als een symbool, en voor dit lied geldt dat nog meer dan anders.

Goede mensen
De Gelderse roos kreeg zijn naam wellicht vanwege een legende over het ontstaan van de Nederlandse provincie Gelderland: dappere gravenzonen bevestigden de bloemen op hun schild, versloegen een draak, bouwden een kasteel waaromheen de plaats Geldern groeide. Maar de heester kreeg een veel, veel grotere rol in de Oekraïense volksgeschiedenis. Kalyna, zo legt Go_A uit, staat voor het geloof dat deze plant alleen groeit in de omgeving van goede mensen.

Bloed
En omgekeerd: een beschadigde Gelderse roos staat voor ongeluk. De felrode bessen doen denken aan bloed, aan de eeuwige omloop van dat wat de mensen leven brengt. Ze zijn in geborduurde, gestileerde vorm te zien op Oekraïense kussenslopen, op Oekraïense handdoeken en op de kraag en mouwen van een traditioneel Oekraïens shirt. Het is een sterk symbool. Go_A schrijft: ‘Kalyna staat voor onsterfelijkheid. Het verenigt de generaties in het gevecht tegen het kwaad.’

Zonder uitleg
Nadat de band in hun Eurovisielied Shum via het beeld van de lente (we schreven er hier over) aangaf dat ons universele verlangen nieuw leven is, staat de struik uit Kalyna voor wat Oekraïne nu moet doorstaan. De tekst (‘Groei, mijn Kalyna, groei, mijn schat, en ik zal je rode besjes plukken’) lijkt lieflijk, maar spreekt een zware symbolische taal die een heel land zonder uitleg begrijpt.

Ми всі впливаємо на життя один одного.
En wij? Wat zegt het ons? Als het al niet veelbetekenend genoeg is dat een plant met een Nederlandse naam een eeuwenlange betekenis heeft gekregen in een land waar velen van ons nooit zijn geweest, dan zijn het wel deze zinnen, door Go_A gepost op nota bene één dag voor de inval:
‘Ми всі впливаємо на життя один одного – We hebben allemaal invloed op elkaars leven’

Granaat
Of, in een toelichting onder die zin, cynischer én realistischer: ‘Zelfs als je alleen mensen om je heen verzamelt met de beste reputaties, met gedeelde waarden en een voortreffelijke muzieksmaak, ben je niet veilig voor de granaat die je huis aan stukken scheurt als jij er samenkomt om goede wijn te drinken of te praten over wat je vindt van het nieuwe album van Drake.’

De opbrengst van Kalyna gaat volledig naar de verdediging van Oekraïne.