Deze week was het eindelijk, eindelijk zo ver: Salvador Sobral, de Portugese winnaar van het Eurovisie Songfestival 2017, was in Nederland. Bezoekers van zijn concert kregen als uitsmijter een geweldige verrassing: Salvador zong Ramses Shaffy… in het Nederlands! De veroorzaker: een negentienjarige singer-songwriter uit Nijmegen. Eurostory sprak Irene Pluym, die ook nog eens – voor de tweede keer! – een duet met Salvador zong.

Irene! Daar zat je opeens, naast Salvador Sobral op het podium. Je zong niet alleen met hem, het schijnt dat jij ook nog eens het brein bent achter zijn geweldige vertolking van Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder. Maar… wij kennen je helemaal niet!
Ha ha, dat kan kloppen! Ik timmer al wel een poosje aan de weg als singer-songwriter en muzikant, maar ik zit ook gewoon in het laatste jaar van de havo, dus ben ook druk met andere dingen. Vorig jaar kwam mijn eerste single uit, en nu ben ik aan het bedenken wat ik hierna ga doen.

Wanneer ontdekte jij dat Salvador Sobral bestond? Was dat toen hij het Songfestival van 2017 won?
Eigenlijk nog iets verder terug. In 2015 werd ik gevraagd om in het plaatselijke theater als singer-songwriter een paar keer voorprogramma van optredende artiesten te zijn. Zo werd ik gekoppeld aan OG3NE. Die ben ik blijven volgen de jaren daarna, dus ook toen zij in 2017 voor Nederland meededen aan het Songfestival. Even de concurrentie bekijken, dacht ik op een gegeven moment, dus ik zocht de recap video van alle deelnemende artiesten dat jaar. En toen, tussen al dat spektakel en vuurwerk, kwam Portugal voorbij. Hè, wat was dat nou? Dus ik klikte door naar de volledige video. Nou…

Nou?
Het klinkt misschien raar, maar ik heb gehuild achter de computer, toen ik het voor het eerst helemaal hoorde, Amar pelos dois. Ik verstond geen woord van wat hij zong, die jongen met zijn eenvoudige kleren en alleen die microfoon, maar ik werd er zo door geraakt. Sorry OG3NE, dacht ik, maar ik ben dit jaar toch echt fan van Portugal. Ik was nooit heel geïnteresseerd in het Songfestival, maar vanaf dat moment wel. Ik heb alle live shows gekeken, bij wijze van spreken met Salvador-spandoeken en al. En toen won hij ook nog! Dat zoiets authentieks, zoiets waarachtigs, kon winnen! Dat gaf mij als singer-songwriter ook wel energie. Een jaar later waren we in Spanje (mijn familie is half Spaans, we zijn daar elke zomer), en per verrassing had mijn moeder kaartjes geregeld voor een concert van Salvador! Dat was heel bijzonder, want door zijn slechte gezondheid moesten ze op dat moment nog heel voorzichtig zijn en trad hij alleen op in Portugal en Spanje.

Heb je hem daar ontmoet?
Zijn band, ja. Ik was al heel vroeg op het plein waar hij zou optreden. Alle bandleden liepen daar gewoon rond. Ik raakte aan de praat met Julio, de pianist die toen in zijn band zat, en ook de manager kwam er even bij staan. Ze hoorden dat ik uit Nederland kwam en speciaal voor Salvador hier was. Dat vonden ze zo bijzonder! Ik vertelde dat ik twee van Salvadors liedjes, Amar pelos dois en Mano a mano, uit mijn hoofd had geleerd, de correcte uitspraak ook helemaal had uitgeplozen. Kun je eens een stukje zingen, vroeg Julio. Dat deed ik, en dat vonden ze zo mooi dat we sindsdien contact hebben gehouden.

En toen werd het 2019, en kon Salvador eindelijk weer de rest van de wereld in.
Ja! Op zijn album van dat jaar, Paris, Lisboa, stond het nummer Anda estragar-me os planos, waar een snaarinstrument in zit dat veel op de ukelele lijkt. De muzikant die dat instrument bespeelde, kon er niet de hele tour bij zijn. Toen namen ze contact met me op: Irene, jij speelt toch ukelele? En je kunt toch heel mooi zingen? We spelen morgen in Essen, dat is toch bij Nederland in de buurt? Kun je daarheen komen en dat nummer met ons doen?

Morgen? Ze vroegen dit een dág van tevoren?
Ja!

Was je niet in totale paniek?
Best wel! Maar dit is het mooie van Salvador: hij vindt het ontzettend belangrijk dat je je op je gemak voelt. Dus bij het soundchecken (dat was de eerste keer sinds Spanje dat ik die mensen weer zag!) vroeg hij mij voortdurend of ik oké was, of het goed ging of dat ik het anders wilde, en hij gaf heel veel bevestiging, dat was zo fijn. Dat had ik ook wel nodig, ik was zestien toen, ik wist niet wat me overkwam. Het ging uiteindelijk wel heel goed, het was echt een feest die avond.

Ook illustrator Saskia Halfmouw was aanwezig bij het concert van Salvador Sobral op 2 november 2021 in Doornroosje, Nijmegen. Zij maakte er deze illustratie bij.

Oké, dat was Essen, 2019. Nu Nijmegen, 2021. Daar had je niet alleen maar een gastrol…
Salvador probeert altijd een liedje te leren in de taal van het land waar hij optreedt. Toen duidelijk werd dat ze eindelijk naar Nederland zouden komen, namen ze weer contact met me op – want ja, in Spanje was ik ‘het meisje uit Nederland’, in Essen was ik dat, en nu kwamen ze naar Nederland, dus waar denk je dan aan? Dat meisje uit Nederland, ja. Ze vroegen of ik ideeën had voor een geschikt liedje. Ik deed een paar suggesties: de Nederlandstalige versie van Ne me quitte pas van Jacques Brel, Laat me van Ramses Shaffy, en Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder, ook van Shaffy.

En hij koos dat laatste.
Dat had de moeilijkste tekst, maar het was wel het meest opgewekte, majeur nummer. Dat wilde hij graag, daar sluit je je concert mooi mee af. Ik zei nog: Nederlands is fonetisch echt heel lastig, misschien is het al heel wat als je het refrein kunt. Die zeven losse woorden, dat moet nog lukken. Maar typisch Salvador: hij moest en zou er nog twéé hele coupletten bij leren. Bij het instuderen bleek het toch moeilijker dan hij dacht. Daarom heb ik nog met voice recorder opnames dat hele liedje duidelijk articulerend naar hem opgestuurd. Dat hielp hem erdoorheen.

En jullie traden ook weer samen op, maar met een ander liedje. Een moeilijker liedje!
Best wel, ja. Só Um Beijo, geschreven door Salvadors zus, Luisa. Normaal zingt zij het ook, zij heeft zo’n mooie lage stem! Ik ‘was’ nu even Luisa, dus moest het allemaal net een slagje hoger, maar volgens mij kwam het wel goed.

Dat is nog zacht uitgedrukt. ‘Dit nummer is zo moeilijk!’ riep Salvador na afloop uit. ‘En zij deed het gewoon!’
Hij zei wel, achteraf, dat ik gegroeid ben ten opzichte van 2019. Dat mijn stem volwassener is geworden. Dat is geweldig om te horen. Hij is zo’n lief persoon!

En ook inspirerend?
Absoluut! Salvador laat zich niet begrenzen, niet in een hokje duwen. Dat is ook jazz! Het hoeft niet allemaal strak en gepland, het maakt niet uit wanneer je precies inzet, kijk gewoon hoe het loopt. Het moet leuk zijn, leuk blijven, je moet het met gevoel doen. Na afloop van het concert vroegen sommigen waarom hij zijn winnende Eurovisieliedje niet had gezongen. Maar als hij dat nu blijft spelen, kan hij zich er nooit meer los van maken, zoiets antwoordde hij. Dat snap ik heel goed.

En nu? Ga je verder met het Portugese lied?
Het interesseert mij zeker, de taal, de cultuur, de muziek, de poëzie. Ik heb op Instagram heel leuk contact met verschillende mensen in de Portugese muziekwereld, maar ik wil niets overhaasten. En ik denk dat dat ook prettig is aan het contact dat ik met Salvador en de mensen om hem heen heb; dat het ongedwongen is. Ik vertel hier ook best wel met gemengde gevoelens over, want ik wil niet dat mensen denken: aha, Irene deed het zo en zo, dat ga ik ook bij die mensen proberen. We hebben een sterke wederzijdse vertrouwensband en ik wil dat niet beschamen.

Vorig jaar kwam je eerste single uit, Victorious. Waar gaat dat over?
Dat nummer schreef ik voor een vriend die in de put zat. Het is, best wel direct, een boodschap aan hem: je bent zo mooi zoals je bent, zo sterk, juist in je kwetsbaarheid. Zo schrijf ik eigenlijk de meeste van mijn nummers: ik vermijd (nog) de poëzie, dat is mij te vaag, ik probeer juist zo precies mogelijk in woorden te vatten wat ik wil zeggen.

Ga je verder met je muziek na de middelbare school?
Ik weet het nog niet. Hierin vind ik Salvador juist ook een inspiratiebron. Die heeft zelden de gebaande paden gevolgd. Het is misschien logisch als ik een opleiding in de muziek ga doen, maar wat nou als ik toch iets anders wil? Ik vind talen fantastisch, misschien ga ik die kant wel op. Of misschien heb ik helemaal geen opleiding nodig en ga ik gewoon eens zien wat de wereld me te bieden heeft, waar ik inspirerende samenwerkingen kan vinden. Misschien hoeft het niet allemaal zo ver van tevoren uitgestippeld. Misschien kan het leven wel meer jazz zijn.

Tot slot. Het begin van deze bijzondere samenwerking was het Eurovisie Songfestival. Zie je jezelf ooit op dat podium staan?
Toen Salvador net had gewonnen, heb ik daar wel eens over gefantaseerd. Ik hoorde dat ze dit jaar ook weer een soort open inschrijving hadden, ik heb er nog wel even over nagedacht, maar had niet het goede lied of een producer paraat. Ooit droomde ik van een uitverkocht Ziggo Dome, maar steeds meer denk ik: juist de kleine, mooie zalen, met heel direct contact met je publiek, de energie die je daarvan krijgt, dat is voor mij het hoogst haalbare. Anderzijds: ik kan bijna geen artiest bedenken die gevoelsmatig verder van het concept Songfestival af staat dan Salvador Sobral, en toch stond hij daar ook. En hij won! Dus wie weet…