Een klein keyboard met ruimte voor twee octaven, een computer met snoeren die verbonden zijn aan de boxen in de zaal, en een elektrische gitaar in een standaard. Geen projecties en geen ingewikkeld lichtplan; alleen een paar blauwe en rode grid- en voetlampen. Ik zit alvast in de bovenzaal van het Grand Theatre in Groningen, tijdens Eurosonic Noorderslag. Ik ben hier voor het optreden van het Sloveense duo (en tevens liefdeskoppel) zalagasper, bestaande uit Zala Kralj en Gašper Šantl.

Opkomst
Het kleine zaaltje loopt langzaamaan vol, en bereikt bijna zijn capaciteit van zo’n zeventig zitplaatsen.

Wanneer Zala en Gašper tevoorschijn komen, valt allereerst hun matchende kleding op (zie foto aan het eind van dit artikel). Ze geven weinig ruchtbaarheid aan hun opkomst. Zala gaat meteen schuin achter de Akai MPK mini staan; Gašper pakt eerst zijn elektrische gitaar en gaat in opperste concentratie naast haar staan. De performance begint.

Zacht en sereen
De backing track, afkomstig van de computer, is de stevige sonische basis, die een zachte maar rijke synth-atmosfeer door de zaal blaast. Gašper speelt hier elektrische gitaarklanken overheen. De serene stem van Zala wordt gesplitst. Terwijl zij zelf live alle lyrics zingt, vloeien andere (lyricloze) en galmende tonen van haar stem uit de Akai MPK mini als de toetsen aangeslagen worden.

Al deze mystieke klanken stijgen op en vullen de ruimte, maar wervelen vervolgens vooral om het duo heen. Het publiek mag wegdromen, maar kijkt toch vooral mee met het intieme moment op het podium. De focus ligt bij hen, bij de spanning tussen twee geliefden die elkaar geruststellen, een hand op elkaars rug of armen leggen en naar elkaar glimlachen als een nummer zijn einde nadert.

Twijfel
In dit comfort, deze geruststelling vergeet je bijna de overwegend Sloveense lyrics, die eigenlijk een completer plaatje vertellen dan wat wij hier op het eerste oog te zien krijgen. Ze vertellen de gedachten van twee geliefden die elkaar proberen te lezen en bang zijn om elkaar kwijt te raken. Ze vertellen over de angst voor het scharnierpunt tussen elkaar nog nét door de mist heen zien en elkaar definitief uit het oog verliezen.

Voor het nummer Signals, één van de weinige nummers in het Engels, zegt Zala: ‘This is for everyone who misses someone.’

Can a mountain stand without a sea?
Put me in a cage and set me free.

En het refrein:

I feel your signals,
it takes time to decode codes.
I just wanna know: where do you go?

Het is een nummer dat onder je huid gaat zitten, juist door de combinatie van de tekst, de dromerige muziek en de gecontroleerde live performance.

Interactie
Zala en Gašper introduceren hun nummers in spaarzame bewoordingen. Over Valovi, zegt Gašper dat hij erop kwam toen hij aan het backpacken was in Europa, en dat het gaat over de connectie tussen de maan en de oceaan. En de woorden zeggen inderdaad dat een persoon die ver uit het zicht is toch veel invloed op een ander kan hebben, net zoals de maan invloed heeft op het getij van de zee.

Over S teboi, zegt Zala: ‘This is about drawing our paper ship together.’ Direct daarna pakken de synth-tonen de draad weer op, en gaan Zala en Gašper weer op in hun muziek.

zalagasper vs. Eurosonic Noorderslag
De vibe wordt onderbroken wanneer hele publieksvakken massaal opstaan om naar een ander concert te gaan. Dit fenomeen begint zich te voltrekken tijdens het derde nummer van de set. Mensen beginnen in en uit te lopen en doen dit zo snel en zo zachtjes mogelijk (maar wel voor de eerste rij langs). De bezwaardheid en de twijfel van de mensen over hoe ze het best kunnen lopen, begint zich te bemoeien met de sfeer die de muziek de zaal wil inboezemen.

Aan Gašper is op deze momenten niets af te lezen. Een zijdelingse blik van Zala verraadt dat ze het heeft opgemerkt, maar ze lost dit op door naar Gašper te glimlachen en direct weer in hun eigen liedjeswereld te duiken, die nu nog meer van hen tweeën is.

Eigenlijk leent de stille sfeer zich niet voor een drukbezocht festival als dit, zeker niet als je je bedenkt dat op hetzelfde moment in de benedenzaal het energieke optreden van de zeer charismatische Britse hiphopartiest Flohio wordt voorbereid, en dat buiten de terrassen vol zitten met uitgelaten mensen die overleggen in welke rij ze zullen gaan staan, die voor Flohio in het Grand Theatre of die voor de rockband Squid in de Vera. De festivalsfeer is aanstekelijk en gezellig.

Coming… and going
Terug naar Zala en Gašper. Voor aanvang van het vijfde nummer besluit Zala dat er toch iets gezegd moet worden, omdat de situatie anders een onbedoelde ruis op hun muziek blijft drukken. ‘Thank you for coming… and going.’ Voor deze gevatte verwoording van hun situatie krijgen ze de grootste publieke uitlating van de hele set: een daverend applaus, inclusief gefluit.

De troost van Sebi
Voor aanvang van het zesde (en laatste) nummer van de avond, zegt Gašper kort: ‘You might know this one from Eurovision’, en daarna begint het nummer Sebi (letterlijk vertaald: ‘zichzelf’). Naast mij zegt een vrouw tegen haar man: ‘Ze houden niet echt van praten hè.’

Het nummer begint, en eerlijk waar, ze hadden geen beter kunnen kiezen als hun slotstuk. Niet alleen is het de ideale toegift, ook brengt het nummer in thematisch opzicht wat troost voor de   dromerige vertwijfeling van de eerdere vijf nummers. Nu is het niet: ik probeer je te lezen maar we drijven uit elkaar. Maar veeleer: het is oké dat je dat gevoel hebt, dat heb ik namelijk ook soms.

Ni ti treba se dokazovat, vezejo nas iste solze, isti strah – je hoeft jezelf voor niemand te bewijzen, we hebben allemaal dezelfde angsten, dezelfde tranen.

Een prachtige boodschap.
Voor het publiek.
In het Sloveens.

En dan beëindigt Zala de set glimlachend, met de woorden: ‘Thank you for coming… and staying.’

Een tikkeltje onbegrepen
De Duitse commentator schijnt gezegd te hebben dat hun Eurovisie-optreden leek op twee verplegers op hun eerste date tijdens de lunchpauze; de Finse commentator zou gezegd hebben dat hij de drie weggegooide minuten van zijn leven terug wilde; de Britse commentator noemde het optreden (naar verluidt) de podiumversie van Avatar. (Deze info haal ik uit de comment section van het Eurovisie-optreden.)

Maar ik zou tegen hen willen zeggen: als je de lyrics kent en een optreden van hen bijwoont, kijk je misschien anders naar de gebaren, de zachte aanrakingen en de kleine momenten waarop er iets gebeurt als ze naar elkaar kijken. Deze tekenen van liefde kunnen gelezen worden als onnodige klefheid, en dat is de interpretatie waar cynische personen in commentaarhokjes graag mee weglopen, maar ze kunnen ook gelezen worden als de eeuwige omgang met twijfel.
Zoals hier, in Baloni, het eerste nummer van de avond.

Ik leg mijn hoofd op jouw schouder
het maakt niet uit of ik dit morgen weer zal doen

En het refrein van hetzelfde nummer:

Ik stop ballonnen in jouw hand, jij laat ze gaan
we kijken hoe ze in de lucht verdwijnen

Zala en Gašper. Zo mooi en kwetsbaar. Alleen een tikkeltje onbegrepen.