Al in 2020 zou het IJslandse Hatari, nog in de nasleep van hun Eurovisiedeelname van 2019, naar Nederland komen. Corona zorgde voor uitstel op uitstel, maar op 12 juli 2022 was het dan eindelijk zo ver. De pessimistische volger zou kunnen denken: wie kent Hatari nog, is hun momentum niet allang voorbij? Maar Hatari heeft geen momentum nodig, zo bleek in een uitverkochte Melkweg.

‘Hatari is een concrete omkering van het leven, een autonome beweging van de niet-levenden. Hatari toont zichzelf als een deel van de maatschappij, én als die maatschappij zelf.’ Het is slechts een greep uit het minuten durende manifest (zie video) dat over de bezoekers van De Melkweg werd uitgestort, nog vóór er een noot had geklonken. Drie jaar na hun opzienbarende Eurovisiecampagne brengt de IJslandse formatie Hatari nog altijd dezelfde boodschap: wij zijn geen band, wij maken geen muziek, wij zijn een concept dat telkens opnieuw zichzelf uitvindt. Dus vertrouw niet teveel op wat je ziet, heb je oordeel niet te snel klaar, kijk kritisch naar jezelf en de wereld.

Vaste fanbase
Een voormalige Eurovisiedeelnemer die bekendheid geniet onder het ‘mainstream’ publiek, dat is zeker in recente jaren geen zeldzaamheid meer. Maar wie bij Hatari (tiende plaats in finale 2019) om zich heen keek op 12 juli 2022 in De Melkweg in Amsterdam, zag geen Eurovisiepubliek dat ook wel eens een deelnemer in het echt wilde zien. Hatari heeft al jaren een eigen fanbase, is in de BDSM techno-punkscene al veel langer een naam, Eurovisie heeft dat vooral aangewakkerd. In de zaal werd dan ook woordelijk met de meeste nummers meegezongen en -gesprongen. Hoeveel voorbeelden zijn er in de Eurovisiegeschiedenis te vinden van ex-deelnemers bij wier optreden er moshpits ontstonden? Bij Hatari gebeurde het. Hun Eurovisienummer Hatrið mun sigra, uitgesteld tot het allerlaatst, werd door het publiek duidelijk ontvangen als een mooie toegift, maar zeker niet als hoogtepunt van de avond.

‘Wij zijn Hatari’
Die hoogtepunten waren er wel, en ze waren divers. Na een aantal nummers van hun in 2020 uitgebrachte album Neyslutrans (‘Consumptietrance’) en hun nieuwe single Dansið eða deyið (‘Dans of sterf’), richtte Matthías zich tot het publiek. ‘Wij zijn Hatari’, gruntte hij in zijn bekende distortion-microfoon. ‘Wij allemaal.’ En nee, dat deed hij niet in het IJslands, maar in goed verstaanbaar Nederlands. Zijn korte monoloog eindigde, nog altijd in het Nederlands, met: ‘Wij dansen allemaal dezelfde dans. De dans van het kapitalisme.’ Dat moest wel de intro zijn van Spillingardans (‘Dans der corruptie’), het lied dat de boodschap van Hatari gedurende de avond goed samenvatte: ‘Alle naties, waar ook ter wereld, dansen deze wals. De trance van consumptie, van hebzucht en extravagantie. Fucking kapitalisten!’

Echokamer
Een ander hoogtepunt: het uit vele kelen meegezongen Klefi / Samed (صامد) (‘Echokamer / Standvastig’). Dit veelbesproken nummer, opgenomen met de Palestijnse artiest Bashar Murad, bracht Hatari daags na hun terugkomst van Eurovisie uit. Na boetes te hebben ontvangen voor het tonen van de Palestijnse vlag tijdens de Eurovisiefinale, bleek dat hun betrokkenheid bij de Palestijnse kwestie niet ophield na Eurovisie. Beelden van de videoclip, in het geheim tijdens hun verblijf in Israël opgenomen in Palestijns gebied, werden in de Melkweg geprojecteerd boven het podium. 

Ritueel
Wat wil Hatari vertellen? Het is veel, en het is niet altijd te volgen, die overkill gedurende de vijf kwartier dat de IJslandse mannen in de Melkweg stonden. Een laatste voorbeeld: het ritueel dat de drie, kort voor het einde van hun concert, opvoerden. In het bezwerende licht van de laserstralen die uit hun vingers kwamen, hielden ze een sierlijke beker in de lucht, en een kelk – of nou ja, een flesje frisdrank, dat na het plechtig volschenken van de beker het publiek in werd gegooid. Dat publiek werd vervolgens ook, net als de bandleden onderling, besprenkeld met het ‘wijwater’ uit de beker. Betekenis? Boodschap? Hatari laat het in het midden.

Europese tour
Hatari gaat verder op tournee. Na Finland, Slowakije, Tsjechië en Nederland volgt in 2022 nog een tour door het Verenigd Koninkrijk, Estland en Letland, om half oktober 2022 te eindigen in Polen. Dat wil zeggen: voorlopig zijn dit de landen die op hun tourlijst staan vermeld. Waar Hatari uiteindelijk naartoe zal gaan, is telkens opnieuw een zorgvuldig opgezet raadsel.