Het Eurovisiepad van Ann Sophie kende meer hindernissen dan dat van de meeste andere artiesten. Begin 2015 organiseerde de Duitse televisie een club concert. Tien onbekende talenten streden voor een wildcard die hen een plek in de Duitse Nationale Eurovisievoorronde op zou leveren. Ann Sophie won. 
Tijdens de voorronde (‘Unser Lied Für Österreich’) verliep alles voorspoedig. Ann Sophie versloeg zes andere deelnemers en stoomde op naar de eindfase van de finale. Daarin ging het tussen haar en een zanger die Andreas Kümmert heette. Na de laatste stemronde maakte de presentatrice bekend dat Kümmert gewonnen had. Maar – live en ter plekke – weigerde Kümmert om naar Wenen te gaan.
Ann Sophie ging in zijn plaats. Op het festival zong ze haar Black Smoke – maar belandde op de laatste plaats met nul punten.

Het eerste dat opvalt op jouw tumblr zijn de door jou geschreven korte verhalen en gedichten.
Ik hou van schrijven, maar ik heb de moed nog niet gevonden om wat meer te posten. Ik heb altijd een schrijfboekje bij me. Ik schrijf over wat ik meemaak en over hoe ik naar de wereld en naar mensen om me heen kijk. Daarnaast heb ik een schriftje voor kleine monologen. En ik werk ook graag aan mijn eigen songteksten.

Hield je altijd al van schrijven?
Toen ik jonger was schreef ik allerlei gedichten. Maar in die tijd was de poëzie me zo heilig dat ik ze alleen liet lezen aan mijn moeder en aan mijn beste vriend. Totdat ik het begon te combineren met mijn liedjes. Ik zou eigenlijk meer moeten schrijven. Maar het punt is… ik worstel een beetje met mijn site, omdat ik min of meer helemaal opnieuw moet beginnen. Soms denk ik dat niemand mijn posts leest, dus dan hou ik me in. Dat zou ik eigenlijk niet moeten doen, maar het is lastig. Het is een enorme uitdaging om helemaal opnieuw te beginnen. Daarvoor moet ik weer vertrouwen opbouwen en vergeten wat ik mee heb gemaakt.

Voelt het echt als helemaal opnieuw beginnen?
Niet helemaal opnieuw, maar het is wel een kwestie van het verleden achter me laten. Tijdens Eurovisie had ik een platenmaatschappij, en nu niet meer. Ik moet alles dus zelf doen. Ik organiseer mijn eigen concerten, ik ontwerp alles zelf, ik regel het werken aan een nieuw album. Dat is leuk om te doen, maar het levert ook een hoop werk op, en veel stress.

Wist je al tijdens het festival dat je platenmaatschappij maar één cd met je wilde maken?
Nee. Ze beloofden me een tour, een tweede clip, een tweede single. Ze beloofden me van alles, en toen lieten ze me vallen. Dat was heel moeilijk. Ik heb lang nagedacht of ik het hier wel over wilde hebben, maar er zijn zoveel jonge mensen die artiest willen worden en geen idee hebben van hoe het er in werkelijkheid aan toe gaat. Op televisie zien ze de 1% beroemde artiesten en ze zijn zich niet bewust van de andere 99%, die ploeteren en zich een slag in de rondte werken . Niemand heeft het over hoe moeilijk het is, en we moeten ze laten weten dat het niet altijd een leven is dat je zou moeten nastreven. Ik heb op allerlei manieren geluk gehad, maar tegelijkertijd moet ik zeggen dat een artiestenbestaan heel, heel lastig is. Ik denk dat ik ook de andere kant wil vertellen, mocht ik ooit weer heel succesvol worden.

‘Mocht ik ooit weer succesvol worden’, zeg je. Bedoel je dat het succes vervlogen is?
Er zijn nog altijd fans die aan me denken, maar ze zien niet wat ik doormaak. Twee jaar geleden waren er drie teams aan het werk om dingen voor me mogelijk te maken. Ik ging naar allerlei evenementen, ik zat in elk Duits televisieprogramma. En nu? Ja, op straat herkennen mensen me nog wel, maar dat verbaast me elke keer weer. Het was twee jaar terug, hoe kunnen ze dat nog weten? Ik heb heel trouwe fans. Ze komen naar mijn concerten, ze zitten te luisteren en willen toegiften. Daar ben ik heel dankbaar voor, omdat ik niet weten hoe ik verder zou moeten als ik hen niet had. Maar tegelijkertijd ben ik dankbaar dat alles is gegaan zoals het is gegaan, want nu kan ik echt doen wat ik zelf wil. Ik kan mijn eigen muzikale stijl vinden. Mijn liedjes betekenen heel veel voor me. Op mijn laatste plaat, die bij Universal, waren de meeste songs niet door mij geschreven. En voor mij ontbrak er daarom iets. Hoe kan ik iets waarachtig en eerlijk zingen als ik het zelf niet geschreven heb? Ik denk dat mensen willen voelen dat ze dicht bij een artiest mogen komen. Ze willen weten wat er in iemand omgaat.

Sommige liedjes op Silver into gold, de plaat die je vanwege Eurovisie mocht maken, zijn afkomstig van je eerste album, Time extended.
Ja, die had ik geschreven, maar de productie was van iemand anders. Ik vond het heel tof wat die jongen deed, het was geweldig muziek, maar niet 100% Ann Sophie. Mijn songs moeten helemaal klinken zoals ik ben en dat hebben ze tot op heden niet gedaan.

Wat zie je als je nieuwe muzikale richting?
Singer-songwriter, jazz, soul… Ik heb vorig jaar helemaal zelf een concert georganiseerd, hier in Hamburg, en dat was een grote stap voor me, want het lukte me om mijn vrees te overwinnen om publiekelijk aan de piano te zitten en te spelen alsof ik thuis ben. Ik heb een tijdje in New York gewoond en daar ging ik steeds maar weer naar dezelfde bar om te zien hoe er daar opgetreden werd. En dan dacht ik bij mezelf: dat wil ik ook, op het podium zitten en mijn eigen liedjes spelen. Dat zat vanaf dat moment in mijn hoofd. En nu, vier jaar later, heb ik eindelijk de moed gevonden om dat ook te doen. Dus na dat optreden voelde ik me niet alleen trots, maar ook onafhankelijk. Zelfs mijn vrienden zeiden na die avond dat ze voelden dat ik ze heel dichtbij had laten komen.

Na de show in Hamburg heb je er nog een gedaan – in New York. Was dat in de bar waar je altijd naartoe ging?
Nee, het was ergens anders, maar het was fantastisch, het was middenin de buurt waar alles gebeurt. Mijn god, wat was ik zenuwachtig. Het was krankzinnig, maar ik wilde het gedaan hebben, en ik héb het gedaan. Ze vroegen me om nog eens terug te komen, en dat ga ik zeker doen, natuurlijk. Nadien ben ik hier in Duitsland nog bij een radiozender geweest, en ik blijf dezelfde set op kleine podia spelen. Zodra ik meer geld heb wordt het allemaal nog wat groter. Zo wil ik absoluut nog een cello in mijn muziek, dus ooit zit er bij mij op het podium een cellist.

Ben je bezig met nieuwe songs?
Ik heb er al zo’n acht tot tien, en op dit moment wil ik daar de beste van kiezen en uitzoeken hoe die moeten klinken. Het zijn natuurlijk heel verschillende songs, maar als het over stijl gaat moeten ze dezelfde muzikale boodschap uitdragen.

Welke stijl moet het worden?
Weg van het grote geluid, weg van de pop.

Waarom?
Omdat ik al die artistieke poeha niet uit kan staan, het is allemaal veel te luid, ik kan het niet meer horen. Ik wil iets puurs, iets eerlijks, iets ruws. Iets waar je naar luistert als je met een glas wijn in je hand nadenkt over verloren dagen en verloren relaties. Iedereen heeft het druk, iedereen is alleen maar bezig met zijn telefoon, iedereen rent en rent en rent. Ik wil dat mijn muziek de mensen tot rust brengt. Na mijn concert zei een jongen: ‘Ann Sophie, dit was voor het eerst in lange tijd dat ik mijn ogen weer eens kon sluiten terwijl iemand voor me aan het spelen was.’ Dat beschouwde ik als een groot compliment.

De teksten van je liedjes zijn vaak heel persoonlijk. Op je YouTube-kanaal schreef je over de middelbare school, over hoe je je een eenling voelde, en dat je bang was om in een groep mensen te zijn. En datzelfde meisje deelt haar ervaringen nu met de hele wereld.
Ja. Naar school gaan vond ik heel moeilijk. Ik was altijd de buitenstaander en er werd de hele tijd over me geroddeld. Nu ik wat ouder ben weet ik dat ze dat uit onzekerheid deden. Ik ben niet bang om openhartig te zijn en ik ben niet bang voor de waarheid. En als die lelijk is, die waarheid, dan is die dus lelijk. Ik hou gewoon niet van het oppervlakkige leven dat we leiden. Ik heb behoefte aan waarachtigheid, en dus schrijf ik recht uit het hart. En ik geloof dat er heel veel mensen zijn die zich ook buitenstaander voelden, want tot op zekere hoogte zijn we allemaal hetzelfde.

Heeft dat gevoel een buitenstaander te zijn je beschadigd of heeft het je geholpen?
Natuurlijk heeft het me beschadigd, absoluut. En ik heb nog steeds het idee dat ik er niet bij hoor, waar ik ook ben. Ik voel me altijd een beetje misplaatst. Maar precies dat gevoel heeft me naar het zingen geleid. Ik wilde mijn eigen wereldje creëren, een wereldje waarin ik thuishoorde en me veilig voelde. Dus nu denk ik dat ik het fijn vind om anders te zijn. Het mooiste wat ik kan bereiken is dat ze denken: wat cool, dit meisje is niet als iedereen.

Heb je nog contact met mensen van je middelbare school?
Zelden. Ik heb één goede vriend die ik nog vaak zie, maar de anderen? Ik ben klaar met die tijd en ik ben ook klaar met die mensen. Dat klinkt hard, maar ik geloof dat het belangrijk is om je te verrijken met nieuwe vrienden, nieuwe omstandigheden en nieuwe dingen. Soms groeien oude vrienden met je mee, en dat is prachtig. Maar anderen blijven steken, en dat wil ik niet.

Ga je ooit nog over die tijd schrijven?
Weet je, als ik schrijf denk ik eigenlijk niet na over wat ik ga schrijven. Als ik aan de piano zit speel ik wat akkoorden, daarna komt er een melodie in me op en die melodie schrijft vervolgens de tekst. Op dat moment bestaat mijn ego niet meer. Mijn emoties schrijven de tekst.

Als je teksten, zoals je zegt, intuïtief geschreven worden, worden ze dan niet heel vaag?
Emoties zijn niet vaag, toch? De melodie trekt de woorden tevoorschijn. Sommige woorden passen bij de melodie en anderen doen dat simpelweg niet. Natuurlijk zorg ik tijdens het schrijven wel dat het een beetje helder blijft, het is niet de bedoeling dat het alle kanten op schiet.

Je nieuwe song Mastercard heeft een originele titel.
Dank je wel. Ik ben supertrots op deze zinnen: I was your Mastercard. Gold and rich. You swiped me all the time. Until I ripped. Ja, dit wordt een van de songs waar ik verder aan ga werken.

Je woonde dus een tijdje in New York. Zou je terug willen?
Ik wil nu echt eerst echt iets in Duitsland opbouwen. Ik denk dat dat heel belangrijk is. Ik heb mijn familie hier, mijn vrienden, mijn universiteit. Ik zou best weer in New York willen wonen, of ook, bijvoorbeeld, in Londen, waar ik geboren ben. Maar eerst zal ik moeten focussen en dan, ooit, zal alles op zijn plek vallen.

In je liedjes heb je het soms over ‘het lot’.
Vooral in een song die gaat over iemand waar ik gek op was. O, wat hield ik van die jongen! Het kostte me drie jaar om over hem heen te komen. Drie jaar, dat is krankzinnig! Maar ja, ik geloof dat sommige gebeurtenissen voorbestemd zijn. En als dingen mislukken, dan hou je er op z’n minst prachtig materiaal voor een liedje aan over.

Maar als het lot beslist wat er gebeurt, wat is jouw rol dan nog?
Je moet de juiste omstandigheden creëren, en je moet weten wat je wilt. Als je boodschap helder is valt alles op zijn plek. Ik was een tijdje… ik weet niet… ik deed gewoon veel te veel. Tot ik begreep dat ik nederig moest zijn, dat ik me op een paar zaken moest richten en dat ik eerlijk moest zijn. Als het over onszelf gaat zijn we geweldige leugenaars. Er zijn zoveel stemmen en mensen om je heen die zeggen wat je moet doen en wie je moet zijn. Maar uiteindelijk gaat het nooit over wat andere mensen van je vinden. En verder moet je gewoon reageren op de kansen die het leven je biedt. Ik bedoel, ik zie mezelf nog niet drie jaar op de Mount Everest ‘Alles wat gebeuren moet, gebeurt vanzelf’ gaan zitten denken.

Maar wat betekent dat concreet voor jou, op dit moment?
Bijvoorbeeld: vorig jaar zag ik het Swing Dance Orchestra hier in Hamburg, in de Laeiszhalle. Die spelen in de stijl van Benny Goodman in de jaren twintig. Toen ik hen hoorde zei ik tegen een vriendin: ‘Volgend jaar sta ik daar ook.’ En dus stuurde ik een mailtje naar de dirigent en inderdaad, afgelopen december, heb ik met ze gezongen.

Dus wat moet je doen om die kansen te creëren?
Nou, je moet ballen hebben. Want ze kunnen nee tegen je zeggen. Maar als je niks vraagt krijg je ook geen ja. Soms neem ik teveel risico. Maar ik denk altijd: als je het niet probeert krijg je spijt. Natuurlijk is het maken van fouten en klappen oplopen en zo niet fijn. Maar uiteindelijk maken al dat soort zaken je heel erg sterk.

Is het ook een kwestie van geld?
Ja, het is vaak een budgetkwestie. Ik bedoel, ik heb geluk gehad, mijn vader is mijn grootste fan, hij steunt me altijd. En ik heb ook wat gespaard. Ik wil in staat zijn om alles zelf te betalen. Het eerste jaar van het opbouwen van een business is altijd een gevecht. Je moet veel geduld hebben en ik ben zo’n beetje de meest ongeduldige persoon die er bestaat. Ik ben er wel iets beter in geworden, maar ja, naar je hart luisteren is moeilijk, ook al omdat dat hart nooit schreeuwt – het fluistert.

Hoezeer heeft het songfestival je bij dit alles geholpen?
Weet je, dat is grappig. Toen ik veertien, vijftien was begon ik te zingen, enkel voor mezelf. Ik wilde beroemd worden, dat was mijn drijfveer. Niet de juiste drijfveer, oké, maar toen was ik zo en ik deed mijn stinkende best om dat waar te maken. Ik keek televisie en visualiseerde hoe ikzelf op een dag in die programma’s op zou treden, hoe ik voor een enorm publiek op zou treden en hoe de radio’s mijn liedjes zouden draaien en bla-bla-bla. En toen gebeurde dat allemaal zomaar. Dus ik zou tegen iedereen willen zeggen: geef je dromen nooit op. Goed, Eurovisie was geweldig, zolang als het duurde. Ik heb heel veel plezier gehad, en het kwam op mijn pad op een moment dat ik geen idee had of er nog iets terecht zou komen van wat ik wilde. Ik besloot me in te schrijven voor dat Club Concert in Hamburg. De winnaar mocht deelnemen aan de Duitse voorronde.

Je schreef je in voor het Club Concert met je zelfgeschreven liedje Get over yourself. Maar tijdens het Concert zong je uiteindelijk Jump the gun en later, bij de Duitse finale, ook Black smoke.
De producers hadden hun eigen systeem. Blijkbaar was Get over yourself te oud. Ze gaven me drie liedjes waaruit ik kon kiezen, en dat waren Black Smoke, Jump the gun en nog een andere song. Misschien waren mijn eigen liedjes niet goed genoeg voor Eurovisie. Ik vind Black Smoke nog altijd een goede song, ook al denk ik dat het misschien niet de beste keuze was. Universal, de platenmaatschappij, bemoeide er zich toen al mee. Ze hebben een schrijverspool, en een bepaalde voorraad songs. En iedereen die er iets over mocht zeggen vond dat deze liedjes bij me pasten, en de stijl ook, en op dat moment was dat ook zo. Zo is het gegaan.

Maar toen ging de achtbaan daverend verder: de manier waarop jij gekozen bent om naar het songfestival te gaan is uniek. Jij hoorde bij de laatste twee. Toen won je medekandidaat, Andreas Kümmert – en weigerde vervolgens, live op TV, om naar Wenen te gaan.
O man, wat een rit. Het was krankzinnig.

Hoe overleef je zoiets?
Dat was niet zo moeilijk, om het te overleven.

Nee?
Nee. Ik bedoel: het zou lastiger geweest zijn als ik niet naar Wenen had mogen gaan.

Ja, maar je eerste reactie nadat je hoorde dat Andreas het aan jou overliet om te gaan was aan het publiek vragen of dit wel echt was wat ze wilden.
Natuurlijk! Ze hadden duidelijk voor Andreas gekozen. Hij is een fantastische zanger en ik stond daar maar en had geen idee wat er aan het gebeuren was. Maar feitelijk had ik geen keus. En soms brengen dat soort situaties het beste in je naar boven. Je moet gewoon doorgaan. Voor mij was het een grote kans. Ik was zo teleurgesteld toen Andreas had gewonnen, want ik wilde echt heel erg graag gaan. En ik denk dat hij dat voelde.

Op een bepaalde manier hielp jij hem dus, want hij was overduidelijk niet in staat om te gaan.
Weet je, als je niet van druk houdt of als je niet graag geïnterviewd wordt, dan moet je niet naar het songfestival gaan. Want dat is alles wat het is: praten, praten, praten.

Echt?
Ik heb nog nooit in mijn leven zoveel gepraat als toen, en ik praat heel veel. Ik bedoel, op dit punt in mijn leven word ik steeds stiller, wat ik fijn vind. Maar tijdens Eurovisie was het bla-bla-bla. Ik heb meer dan drieduizend mensen ontmoet. Het was net een maar voortdurende tsunami. Het was prachtig en ook pijnlijk. Zoals het hele leven.

Was je blij met je optreden tijdens de internationale finale?
Nah, ik zie het nog weleens en dan denk ik: dit of dat had beter gekund, maar goed, dat is mijn perfectionistische kant. Nu zou ik het heel anders aanpakken, omdat ik gegroeid ben. Voor dat moment was het voor heet goed optreden. Ik vind het prima dat het online staat en ik vind het niet erg om ernaar te kijken, het herinnert me op een mooie manier aan hoe het was, toen, daar.

Na het festival maakte je een video met een akoestische versie van Black Smoke.
Mensen vroegen me steeds: waar blijft de music video? De platenmaatschappij wilde er niet in investeren, en al helemaal niet na Eurovisie. Dus toen heb ik er zelf een gemaakt. Ik koos voor de akoestische versie in de eerste plaats omdat het past bij hoe ik het Black Smoke zie. Het is een heel triest liedje. En ten tweede: die stijl past beter bij mij.

De Eurovisie versie is nogal boos.
Ik vind het fijn om de kwetsbare kant te laten zien, omdat stoer doen leuk is, maar kwetsbaar zijn ook heel erg mooi. Maar ik heb het een beetje gehad met Black Smoke. Ik zou het nog steeds kunnen zingen, ik wil het alleen niet meer. Ik kan alle songs die ik voor Universal opnam reproduceren, maar dat wil ik ook niet meer. Het is mooi dat het allemaal gebeurd is, maar nu moet ik trouw zijn aan mezelf.

Hoe was de Eurovisie-week?
Ik werd ziek. Ik lag in bed met een vreselijke hoest, ik was koortsig, het was om doodmoe van te worden.

Hoe wanhopig word je dan?
Het was wel een beetje zwaar, ja.

Zelfs zonder ziek te worden: hoe kun je goed presteren als je weet dat er zoveel mensen kijken? Was je niet ongelooflijk nerveus?
De adrenaline geeft je veel kracht. Zingen is met adrenaline veel simpeler dan zonder. Maar ik trilde sowieso, want ik droeg heel hoge hakken. Ik was bang dat mijn schoenen doormidden braken. Maar ik probeerde die angst los te laten. Ik bedoel: ik moest op de camera’s letten, maar ik probeerde ook om het publiek te voelen, om in het moment te zijn.

Kun je wat er gebeurde tijdens die drie minuten nog voor je zien?
Ja, helemaal.

Echt? Maar wat zie je dan? De camera’s? De vlaggen, de mensen?
Voordat mijn lied inzette hadden we ongeveer tien seconden op het podium, dus ik keek rond en ademde diep in. Voor mij als zangeres was dit een groots moment. Daarna knipoogde ik naar mijn meiden en het begon. Het was een moment van geluk. Iedereen in het publiek was uitgelaten, iedereen lachte, iedereen had een goed humeur. Dat maak je niet mee op straat, dat maak je nergens mee. Meestal is iedereen kribbig. Dit was een moment zonder zorgen of gedachten, we leefden gewoon, we ademden, dansten, lachten, zongen, waren.

En tweehonderd miljoen mensen keken naar je.
Je denkt niet aan de tweehonderd miljoen mensen thuis, je denkt aan de vijftienduizend mensen in de zaal. Over dat wat je niet ziet kun je niet nadenken.

Was Eurovisie een traditie in jouw familie?
Nee, we keken er nooit naar. Sorry, ik ben gewoon nooit zo’n songfestivalfan geweest.

Na de nul punten reageerde je gracieus. Je maakte een filmpje, waarin je een zin uit het winnende lied Heroes veranderde in: ‘We are the zeroes of our time.’ En in een interview voor de Duitse televisie was je heel eerlijk en open.
Ja, maar tijdens het interview moest ik steeds bijna huilen. Ik bedwong mijn tranen.

Waarom?
Omdat ik gekwetst was, uiteraard.

Maar waar bestond die kwetsuur uit?
Het was vernederend en het was pijnlijk. Het was echt heel moeilijk om het niet persoonlijk op te vatten, dat was echt heel, heel erg moeilijk. Als je denkt aan het feit dat Duitsland eigenlijk niet wilde dat ik zou gaan en dat ik daarna nul punten kreeg… Het voelde als een lading shit die ik over me heen kreeg en toen ze me achteraf lieten vallen werd het nog veel pijnlijker.

Je platenmaatschappij, bedoel je?
Ik had zoveel verwachtingen en die werden allemaal de grond in geboord. Door mensen die ik heel erg aardig vond. Dat deed pijn. Dan denk je: misschien is het niet de bedoeling dat ik een zangeres ben. Ik begon aan alles te twijfelen. Maar het leven geeft je altijd uitdagingen en ik denk dat het leven op een brute manier eerlijk kan zijn. Dus misschien zou het leuk geweest zijn om nog een music video te maken en overal te mogen spelen, maar het was niet iets dat echt bij me paste. Dus nu ben ik blij dat het niet gebeurd is. Ik zou het imago van popmeisje hebben moeten aannemen. Nu kan ik de weg omhoog weer proberen te vinden en ervaren hoe moeilijk dat is. Ik wil niet dat de kansen me de hele tijd aangereikt worden. Ik wil het werk, ik wil het zweet en ik wil de zorgen. Een gespreid bedje, waar is daar de lol nou van?

Een laatste schrijfvraag: er staat een zinnetje op je arm.
Ja. ‘Stay gold’. Dat heb ik drie of vier jaar geleden laten doen. Ik geloof dat we geboren worden met een ziel van goud en dat we elke dag weer de keus hebben om voor dat goud te gaan, voor zilver, brons, of voor nog wat anders.

Dus, als je het over zilver en goud hebt: heeft Eurovisie je weggehouden van het goud?
Nee, ik kies ervoor om te denken dat het me naar het goud gebracht heeft. Het heeft er alleen wel een verdomd moeizame weg voor gekozen.